Szachy
Strategiczna gra planszowa, rozgrywana przez dwóch graczy.
Rozgrywa się ją na planszy nazywanej szachownicą, gdzie rozstawia się 32 bierki (sześciu rodzajów, w tym po 8 pionów i 8 figur, łącznie 16 dla każdego z graczy).
Celem gry jest danie mata, tzn. zagrożenie króla przeciwnika usunięciem z dalszej rozgrywki ("zbiciem"), którego nie sposób uniknąć.
Jest to jedna z najstarszych gier planszowych. Jako, że istnieje olbrzymia możliwość tworzenia scenariuszy i strategii, okrzyknięto ją "grą królewską". Najwcześniejsze ślady potwierdzające istnienie szachów (w postaci zbliżonej do obecnej), pochodzą z Indii z połowy VI wieku, choć uważa się, że wymyślone zostały znacznie wcześniej.
Według źródeł pisanych, gra ta była już znana w Persji na dworze szacha Chusrau I Anoszarwana w latach 70-tych VI wieku naszej ery, gdzie przywieziona została w darze od indyjskiego radży - już wtedy były jasno określone zasady gry.
Indyjska Chaturariga została w Persji przekształcona w czatrang, a po opanowaniu tego kraju przez Arabów uległa kolejnym przemianom, po których powstał szatrandż. Stamtąd w X wieku - dzięki arabskim podbojom - szachy rozprzestrzeniły się na kraje Środkowego Wschodu.
Za sprawą orientalnych kupców, gra została w VIII-IX wieku rozpowszechniona w południowej Europie (Hiszpania, Włochy, Francja), a następnie na obszarze Niemiec, Anglii i Skandynawii oraz Rosji.
Nastąpiły wówczas zmiany najbardziej przypominające współczesną grę w szachy - zmieniono reguły gry, dopracowano zasady poruszania się bierek.
Na tereny Polski gra trafiła za panowania Bolesława Krzywoustego (XII wiek) na kilka sposobów: z Czech, poprzez morskie szlaki handlowe, oraz z Rusi Kijowskiej. O kultowym wymiarze gry szachowej informuje komediowy poemat "Szachy" Jana Kochanowskiego odkrywający charakterystyczne dla Polski nazwy i interpretacje figur szachowych. Zgodnie z Kochanowskim była to gra królewska, choć uwielbiali ją też szlachcice i mieszczanie.
Podczas wielowiekowej historii gry w szachy, dochodziło do tworzenia nowych reguł. Najistotniejsze wprowadzili pod koniec XV wieku Włosi - zmieniając status hetmana z najsłabszej do najsilniejszej figury (wcześniej poruszał się tylko o 1 pole na ukos, a od tego czasu mógł w jednym ruchu pokonać całą planszę). znacznie zwiększono również zasięg działania gońca.
Przyczyniło się to do zwiększenia atrakcyjności, a co za tym idzie popularności gry, która trafiła również na królewskie dwory zmuszając do wysiłku intelektualnego niejednego monarchę.
W XVI wieku wprowadzono roszadę.
Pierwsze rozgrywki szachowe odbyły się w 1575 roku w Madrycie na dworze króla Hiszpanii Filipa II.
Gra praktyczna stała już wówczas na wysokim poziomie, głównie dzięki analizom Gioachino Greco, Ruya Lopeza i Alessandro Salvio. Pojawiły się pierwsze podręczniki, a pojedynki mistrzów wzbudzały zainteresowanie coraz szerszych grup społecznych.
Zainteresowanie grą sprawiło, że pojawiły się pierwsze automaty do gry. Warto w tym miejscu wspomnieć o urządzeniu, które skonstruował Wolfgang von Kempelen, a które w rzeczywistości było genialną próbą oszustwa - w środku maszyny siedział świetny szachista.
Pierwszy turniej miedzynarodowy rozegrano w roku 1851 w Londynie. Tu także (76 lat później) odbyła się pierwsza szachowa olimpiada.
Coraz większa popularność szachów spowodowała, że zaczęto - oprócz pojedynków mistrzów - rozgrywać gry symultaniczne, w których jeden gracz występuje przeciwko wielu przeciwnikom jednoczenie, z których każdy rozgrywa partię na swojej szachownicy.
Bywają symultany, gdzie mistrz szachowy rozgrywa partię z setką przeciwników - rekordzista irański arcymistrz Morteza Mahjoob rozegrał jednocześnie 500 partii z których 397 wygrał, 90 zremisował, a tylko 13 przegrał.
W roku 1996 doszło do najciekawszego pojedynku - ówczesny mistrz świata, Rosjanin Garri Kasparow, po sześciu partiach wygrał ze skonstruowanym przez koncern IBM superkomputerem Deep Blue.
Najmłodszym arcymistrzem w historii został w 2002 roku Sergiej Karjakin, mający wówczas 12 lat i 7 miesięcy.
Obecnie, w ciągu roku rozgrywanych jest ponad 300 międzynarodowych turniejów.
W drugiej połowie XX wieku można już było zagrać w szachy z komputerem, a później – również poprzez Internet.
W dniu 13 sierpnia 2008 roku rozegrano pierwszą partię szachową pomiędzy szachistą przebywającym w przestrzeni kosmicznej oraz jego kolegami na Ziemi. Partia ta zakończyła się zwycięstwem pracującego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej amerykańskiego astronauty, Grega Chamitoffa.
https://wynalazki.andrej.edu.pl/wynalaz ... 180-szachy
